Trần Văn Thọ luôn gây ấn tượng là một con người tinh tế, tài hoa, với phong thái điềm đạm mà uyên thâm. Trong từng cuộc trao đổi, ông cho thấy sự sâu sắc của một học giả lớn nhưng vẫn giữ được sự giản dị, gần gũi, khiến đối thoại với ông vừa là trải nghiệm tri thức, vừa là trải nghiệm văn hóa. Chính phẩm cách ấy phản ánh rất rõ trong từng trang sách, làm cho “Hồi ức đến tương lai” vừa cuốn hút về tư tưởng, vừa giàu sức gợi mở về nhân cách.

Cuốn sách “Hồi ức đến tương lai” của Giáo sư Trần Văn Thọ là một tác phẩm đặc biệt, vừa mang tính tự truyện, vừa hàm chứa những suy tư chiến lược về con đường phát triển của Việt Nam. Xuyên suốt tác phẩm, GS. Trần Văn Thọ đặt ra hai mối quan tâm lớn, cũng là hai trục chính định hình cuộc đời và sự nghiệp của ông. Thứ nhất là câu hỏi: làm thế nào để Việt Nam thoát khỏi tình trạng nghèo nàn, lạc hậu sau chiến tranh và vươn lên trở thành quốc gia có thu nhập cao. Thứ hai là khát vọng về một quốc gia lý tưởng, nơi con người được sống trong hạnh phúc, văn minh, và có vị thế được thế giới kính trọng. Hai trục tư tưởng ấy làm cho cuốn sách không chỉ là hồi ức cá nhân, mà còn là một “tương lai” được hình dung từ trải nghiệm sống, nghiên cứu và cống hiến.

Bố cục cuốn sách gồm bốn phần, trong đó hai phần đầu mang đậm màu sắc cá nhân. Ở đây, tác giả trở về với ký ức về gia đình, thầy cô, bạn bè, quê hương và tuổi thơ. Độc giả sẽ bắt gặp một Trần Văn Thọ đầy cảm xúc, tinh tế, với những rung động trước âm nhạc, thi ca. Một số bài viết từng được đăng tải trên báo chí, nay xuất hiện trong sách như “Ông nội tôi” hay “Thuở chép thơ Đinh Hùng”. Những trang viết giàu tính nhân văn ấy cho thấy một chân dung nội tâm sâu sắc, khác hẳn với định kiến khuôn mẫu một nhà kinh tế học nhiều năm tham gia tư vấn chính sách vĩ mô.

Ngược lại, hai phần sau của cuốn sách lại tập trung vào những vấn đề có tính vĩ mô, phản ánh rõ vai trò học giả và nhà tư tưởng phát triển của ông. Tại đây, GS. Trần Văn Thọ phân tích thấu đáo những chủ đề then chốt như kinh tế thị trường, chính sách công, giáo dục đại học và yêu cầu của lãnh đạo quốc gia. Đặc biệt, ông đưa ra những luận điểm sâu sắc về văn hóa chính trị, kinh nghiệm quốc tế, đồng thời gửi gắm khát vọng cháy bỏng về sự cất cánh của Việt Nam. Người đọc có thể thấy ở đây sự kết hợp hài hòa giữa tư duy khoa học sắc bén và tình cảm nặng lòng với đất nước.

GS. Trần Văn Thọ là Tiến sĩ Kinh tế, Giáo sư danh dự của Đại học Waseda, Nhật Bản, nhiều năm tham gia tổ tư vấn của các Thủ tướng Việt Nam. Ông đã công bố nhiều tác phẩm giá trị, trong đó không ít cuốn đoạt giải thưởng Sách hay. Dù học tập, sinh sống và làm việc tại Nhật từ lúc còn trẻ, ông vẫn giữ quốc tịch Việt Nam, như một cách để khẳng định căn tính và tình yêu nước Việt. Do đó, ở “Hồi ức đến tương lai” độc giả có thể tìm thấy một tấm gương trí thức gắn bó trọn đời với Việt Nam, và một nguồn cảm hứng mạnh mẽ để suy ngẫm về tương lai đất nước.